Każdego roku pożary w zakładach przemysłowych są przyczyną ogromnych strat materialnych. Jeśliby prześledzić informacje prasowe, to straty zakładów przemysłowych na poziomie kilku-, czy kilkunastu milionów złotych to norma, a mowa jedynie o wartości utraconego majątku trwałego, zgromadzonego surowca, półproduktów i produktów gotowych. Dość powiedzieć, że wg statystyk CNBOP opublikowanych w “Czerwonej księdze pożarów”, pożary w przemyśle stanowią tylko 1% wszystkich tego typu zdarzeń w Polsce, ale generują aż 22% łącznych strat pożarowych. W wartości te nie są wliczane straty przyszłe, spowodowane brakiem możliwości prowadzenia dalszej produkcji, wywiązania się z podpisanych umów i kontraktów.
Kluczowym aspektem w minimalizowaniu tych strat jest czas reakcji na pożar. W tym kontekście ważne jest, aby właściciele i zarządcy zakładów przemysłowych zrozumieli, jak istotną rolę odgrywają nie tylko wczesne systemy wykrywania i sygnalizacji pożaru, ale i instalacje przeciwpożarowe, których celem jest szybkie rozpoczęcie procesu gaszenia. W niniejszym artykule będziemy analizować, jak obecność lub brak stałych urządzeń gaśniczych wpływa na czas reakcji, rozwój sytuacji w przypadku pożaru, a także na wielkość spowodowanych przez niego strat.
Nawigacja artykułu:
- Czujki wykrywają, system sygnalizacji pożaru (ssp) alarmuje, ale one nie gaszą…
- System przeciwpożarowy, który gasi, czyli Stałe Urządzenie Gaśnicze
- Co na to wymagania prawne dot. ochrony obiektów i budynków przemysłowych przed pożarem?
- Skuteczność i efektywność gaśniczych systemów ppoż.
- Zakłady przemysłowe wyłącznie z czujnikami dymu, ognia i sygnalizacją pożarową
- Porównanie scenariuszy “z” i “bez” systemu ochrony przeciwpożarowej
Czujki wykrywają, system sygnalizacji pożaru (ssp) alarmuje, ale one nie gaszą…
Systemy detekcji i sygnalizacji pożaru są urządzeniami alarmowymi. Pozwalają one na ciągły monitoring terenu zakładu produkcyjnego pod kątem wykrywania zagrożeń pożarowych. Kiedy wykryją one np. dym pochodzący z potencjalnego pożaru, czy wprost wykryją ogień, przekazują sygnał alarmowy przez specjalnie zaprogramowane centrale do sygnalizatorów optycznych i dźwiękowych, których zadaniem jest przeprowadzenie sprawnej ewakuacji pracowników, poinformowanie Państwowej Straży Pożarnej, a czasem uruchomienie innych zabezpieczeń. No właśnie… kluczowe jest tu słowo “czasem”. Systemy detekcji i sygnalizacji pożaru nie są przecież przystosowane do gaszenia. Cel gaśniczy realizują systemy przeciwpożarowe do tego stworzone, czyli Stałe Urządzenia Gaśnicze, które mogą być uruchamiane np. przez przesłanie sygnału z systemu detekcji. A to rozpoczęcie akcji gaśniczej, jak pokażemy poniżej, jest kluczowe do minimalizowania strat w przypadku zajęcia ogniem jakiejś części obiektu produkcyjnego.
System przeciwpożarowy, który gasi, czyli Stałe Urządzenie Gaśnicze
Na początek rozważmy zakłady wyposażone w instalacje przeciwpożarowe:
W trzech pierwszych środkiem gaśniczym jest woda, w ostatnim roztwór wodno-pianowy. Są one aktywowane automatycznie po wykryciu ognia – albo poprzez zastosowanie elementu termoczułego, który reaguje na punktowy wzrost temperatury świadczący o pożarze, albo poprzez współpracę z zamontowaną instalacją detekcyjną. Ich obecność w zakładzie przemysłowym nie tylko zwiększa szanse na szybkie ugaszenie pożaru, ale także znacząco obniża ryzyko jego rozprzestrzenienia się, co jest kluczowe w ochronie życia i mienia.
Co na to wymagania prawne dot. ochrony obiektów i budynków przemysłowych przed pożarem?
Budując lub rozbudowując zakład przemysłowy, inwestor musi orientować się w przepisach pożarowych, jakim powinny odpowiadać budynki zgodnie z ustawą Prawo Budowlane oraz z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (tzw. CEGŁA). Należy jednak zauważyć, że naczelnym celem stworzenia i egzekwowania tych aktów prawnych była dla ustawodawcy ochrona życia ludzkiego. Niestety nie istnieją żadne wymagania prawne dotyczące ochrony mienia przed zagrożeniami pożarowymi w zakładach przemysłowych. Byłyby one niezwykle pomocne w minimalizacji szkód w perspektywie całej branży przemysłowej. Natomiast to nie znaczy, że takich wymagań nie ma na rynku – wymagania ppoż. funkcjonują, tylko głównie są narzucane przez ubezpieczycieli.
Skuteczność i efektywność gaśniczych systemów ppoż.
Jak zabezpieczenia przeciwpożarowe SUG wpływają na akcję gaśniczą w przypadku wystąpienia pożaru? Badania NFPA pokazały, że już 4 tryskacze wystarczą do skutecznego gaszenia pożaru – należy jednak mieć na uwadze fakt, że NFPA dokonało w 2013 roku ogólnego zestawienia danych z tysięcy takich zdarzeń w różnych obiektach, nie tylko przemysłowych. W przypadku systemów zraszaczowych (a także często mgłowych i pianowych) kluczowy dla szybkości działania jest odpowiedni wybór urządzeń detekcyjnych, czy ogólnie mówiąc poziom zaawansowania całego systemu wykrywania m.in. dymu i ognia.
- Szybkie wykrycie pożaru
- Skuteczna lokalizacja ognia
- Błyskawiczna aktywacja gaśniczego systemu bezpieczeństwa pożarowego
Powyższe trzy kluczowe elementy systemów ppoż. (pierwsze dwa detekcyjne i trzeci gaśniczy) sprawiają, że ogień jest kontrolowany, zanim zdąży się rozprzestrzenić. Znacząco skraca to czas trwania akcji gaśniczej, licząc od momentu wybuchu pożaru. Warto bowiem zaznaczyć, że takie instalacje systemów przeciwpożarowych są szczególnie efektywne w początkowej fazie pożaru, gdy ogień jest jeszcze łatwy do opanowania.
Urządzenia przeciwpożarowe obniżają straty pożarowe o połowę
Dzięki temu, jak działa system ppoż. możliwe jest szybkie przywrócenie normalnego funkcjonowania zakładu, co ma ogromne znaczenie z perspektywy ekonomicznej i operacyjnej. Badania wykonane przez NFPA w 2009 roku wykazały, że łączne straty związane z pożarem opanowanym przez instalacje wodne są zdecydowanie mniejsze niż straty pożarowe, w przypadku braku SUG. Uśrednione wartości dla zakładów przemysłowych wskazują na straty rzędu $35 000 dla zakładów z instalacjami gaśniczymi oraz rzędu $75 000 dla zakładów bez SUG – warto pamiętać, że to wartości uśrednione, a więc straty wynikające z pojedynczych ogromnych pożarów przemysłowych są w tej statystyce zaniżane przez większą ilość niedużych pożarów produkcyjnych. Można więc zakładać, że w przypadku pożarów z milionowymi stratami, o których najczęściej słyszymy, łączne zyski liczone jako ograniczenie strat w wyniku zastosowania gaśniczego systemu przeciwpożarowego także mogą iść w miliony złotych.
Zakłady przemysłowe wyłącznie z czujnikami dymu, ognia i sygnalizacją pożarową
W zakładach bez Stałych Urządzeń Gaśniczych kluczowa staje się szybka reakcja straży pożarnej. Opóźnienie w akcji gaśniczej nawet o kilka kluczowych minut może doprowadzić do rozprzestrzenienia się pożaru na dużą skalę, co w przypadku zakładów przemysłowych może mieć katastrofalne skutki. Brak natychmiastowej reakcji na miejscu oznacza, że ogień ma więcej czasu na rozprzestrzenienie się, co może prowadzić do szybszego zniszczenia ważnych obszarów produkcyjnych i magazynowych, a także zagrażać bezpieczeństwu pracowników.
Straż pożarna doskonale znała obiekt… ale i tak nie udało się uratować jednej hali
Codziennie strażacy z narażeniem własnego życia ratują z pożarów mienie i życie innych. Aby być jak najlepiej przygotowanym do odpowiedzi na różne scenariusze pożarowe, strażacy wielokrotnie odbywają najróżniejsze ćwiczenia. Tak też działo się na terenach magazynów produkcyjnych w Koźminie Wielkopolskim, gdzie strażacy regularnie odbywali ćwiczenia. Z tego względu obiekt ten był im doskonale znany. Niestety, kiedy w 2011 roku w jednej z hal, w których miała miejsce produkcja materiałów ze styropianu i poliestru, wybuchł pożar, strażakom nie udało się jej uratować. Straż pożarna, mimo szybkiego dotarcia na miejsce, była bezsilna wobec błyskawicznie rozprzestrzeniającego się ognia. Obroniona przed ogniem została tylko druga hala. To podkreśla, jak ważna jest nie tylko szybka reakcja, ale też posiadanie odpowiednich narzędzi do walki z pożarem na miejscu. W takich sytuacjach każda minuta przedłużająca rozpoczęcie akcji gaśniczej może oznaczać znaczne powiększenie obszaru pożaru i związane z tym straty.
Porównanie scenariuszy “z” i “bez” systemu ochrony przeciwpożarowej
Porównując oba scenariusze, staje się jasne, że obecność systemu przeciwpożarowego przeznaczonego do gaszenia budynków i obiektów przemysłowych znacząco wpływa na szybkość reakcji, ograniczanie rozwoju pożaru i redukcję strat. Zakłady z takimi systemami są w stanie znacznie szybciej i efektywniej stawić czoła pożarowi niż te, które polegają wyłącznie na zewnętrznej pomocy. System przeciwpożarowy pozwala na natychmiastowe rozpoczęcie akcji gaśniczej, co w przypadku wybuchu ognia jest kluczowe zwłaszcza w zakładach przemysłowych, gdzie często do produkcji używanych jest wiele materiałów łatwopalnych. W sytuacji bez takich systemów nawet najlepiej przygotowana i szybko reagująca straż pożarna może nie być w stanie zapobiec rozprzestrzenieniu się ognia, co prowadzi do znacznie większych strat materialnych i potencjalnego zagrożenia dla życia ludzkiego.
Inwestycja w system przeciwpożarowy jest więc nie tylko inwestycją w bezpieczeństwo pracowników i infrastruktury, ale także w długoterminową stabilność przedsiębiorstwa. W świetle przykładów takich jak pożar w Koźminie Wlkp. staje się oczywiste, że każdy zakład przemysłowy powinien rozważyć implementację takich rozwiązań. Nie jest to tylko kwestia spełnienia norm bezpieczeństwa wymaganych coraz częściej przez zakłady ubezpieczeniowe, ale także strategiczna decyzja, która może zapobiec katastrofom i ograniczyć straty w przypadku pożaru.
Na sam koniec warto podkreślić, że współczesne systemy pożarowe oferują wiele rozwiązań, które mogą być dostosowane do gaszenia konkretnych technologii, czy obiektów funkcjonujących na terenie zakładów przemysłowych. Nie każda firma działająca w zakresie ppoż. posiada doświadczenie w zabezpieczaniu np.:
- sortowni odpadów,
- stacji transformatorowych,
- przenośników węgla,
- czy kolosalnej wielkości maszyn papierniczych.
Wybierając wykonawcę do zakładu przemysłowego, warto więc zwrócić uwagę na doświadczenie, czy wręcz specjalizację w przemyśle, szczególnie że również samo prowadzenie prac montażowych na czynnych obiektach przemysłowych różni się od montażu np. w pustej, świeżo wybudowanej hali.
Instalacje przeciwpożarowe – oferta
